Trí tuệ nhân tạo (AI) và các kỹ thuật nội soi hiện đại đang mở ra bước đột phá trong việc phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa – nhóm bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong hàng đầu tại Việt Nam.
Các phương pháp này giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác những tổn thương rất nhỏ, tăng cơ hội điều trị khỏi cho người bệnh, PGS.TS Nguyễn Công Long, Chủ tịch Hội Nội soi tiêu hóa can thiệp Việt Nam, nói tại hội nghị khoa học toàn quốc lần thứ I của Hội Nội soi tiêu hóa can thiệp Việt Nam, diễn ra tại Hà Nội trong hai ngày 3-4/10. Sự kiện quy tụ hơn 1.500 y bác sĩ cùng các chuyên gia đầu ngành từ Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ…
Theo thống kê của Tổ chức Ung thư Thế giới (Globocan 2020), mỗi năm Việt Nam ghi nhận hơn 34.000 ca mắc mới các loại ung thư tiêu hóa phổ biến, bao gồm ung thư dạ dày (hơn 17.000 ca), đại trực tràng (gần 15.000 ca) và thực quản (hơn 3.200 ca). Tuy nhiên, phần lớn bệnh nhân được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, khiến việc điều trị trở nên khó khăn và tốn kém.
PGS Long cho biết việc phát hiện tổn thương tiền ung thư luôn là một thách thức lớn. Các dấu hiệu ban đầu thường rất nhỏ, dễ bị bỏ sót bằng mắt thường hoặc nhầm lẫn với những bệnh lý tiêu hóa thông thường.
Các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai nội soi dạ dày, đại tràng cho bệnh nhân. Ảnh:Thế Anh
“Trí tuệ nhân tạo đang giải quyết thách thức này bằng cách phân tích hình ảnh nội soi, nhanh chóng nhận diện những bất thường mà bác sĩ có thể bỏ qua”, PGS Long phân tích. Công nghệ này giúp giảm thiểu sai sót, nâng cao tỷ lệ phát hiện polyp hoặc các tổn thương phẳng, đặc biệt ở giai đoạn sớm khi cơ hội chữa khỏi còn rất cao. Hiện nhiều bệnh viện lớn tại Hà Nội, TP HCM và Đà Nẵng đã bắt đầu triển khai AI trong nội soi.
Khi được phát hiện sớm, ung thư đường tiêu hóa có thể được điều trị triệt để bằng các phương pháp ít xâm lấn như cắt hớt niêm mạc (EMR) hay cắt tách dưới niêm mạc (ESD) qua nội soi. Bệnh nhân không cần trải qua các cuộc đại phẫu cắt bỏ một phần cơ quan, giúp bảo tồn chức năng tiêu hóa và nâng cao chất lượng sống.
Để nâng cao năng lực chẩn đoán và điều trị trên cả nước, Hội Nội soi tiêu hóa can thiệp Việt Nam đang triển khai mô hình đào tạo “hạt nhân – vệ tinh”. Mô hình này kết hợp giữa đào tạo chuyên sâu và chuyển giao kỹ thuật tại chỗ, giúp các bệnh viện tuyến tỉnh, thậm chí tuyến huyện, có thể làm chủ các kỹ thuật can thiệp hiện đại. Mục tiêu là đưa các phương pháp chẩn đoán tiên tiến đến gần hơn với người dân, thay vì chỉ tập trung ở các bệnh viện trung ương.
Các bác sĩ khuyến cáo người dân, đặc biệt là nhóm trên 50 tuổi, nên chủ động tầm soát ung thư đường tiêu hóa định kỳ. Khi có các triệu chứng bất thường như đau bụng kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân, thay đổi thói quen đại tiện, cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và chỉ định các xét nghiệm phù hợp như nội soi, xét nghiệm máu, hoặc chẩn đoán hình ảnh.
PGS.TS Nguyễn Công Long, Chủ tịch Hội Nội soi tiêu hóa can thiệp Việt Nam. Ảnh: Thái Hà
Lê Nga
