Dùng gân tứ đùi tái tạo dây chằng đứt lần hai

Anh Huy bị đứt dây chằng chéo trước cách đây hai năm, đã được phẫu thuật tái tạo dây chằng bằng 2 gân hamstring tự thân ở mặt sau đùi. Tháng 9 năm nay, anh tiếp tục bị chấn thương khi chơi thể thao khiến dây chằng chéo này tái đứt.

ThS.BS Nguyễn Quang Tôn Quyền, phó khoa Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết tái tạo dây chằng từng bị đứt là phẫu thuật phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật cao hơn lần đầu. Bác sĩ phải xử lý lỗ khoan cũ (gọi là đường hầm) trên xương bệnh nhân, vừa phải lựa chọn gân tự thân mới để thay thế dây chằng tái tạo. Quan trọng nhất là xác định được nguyên nhân thất bại của lần phẫu thuật trước để khắc phục.

Cùng với mô sẹo, xơ dính xuất hiện sau lần mổ đầu tiên, các tổn thương thứ phát thường thấy như rách sụn chêm là thách thức lớn với phẫu thuật tái tạo dây chằng đứt lại. Bác sĩ cần nhiều phương án tối ưu hóa giúp bệnh nhân phục hồi vận động, nhất là với người trẻ, có nhu cầu chơi thể thao.

Bác sĩ Quyền ghép xương lấp một phần đường hầm cũ, tránh khoan thêm đường hầm khác chồng lấp, đồng thời tái tạo dây chằng mới bằng gân tứ đùi ở vị trí tối ưu hơn cho người bệnh. Sau đó, bác sĩ khâu lại sụn chêm đã bị rách, tái tạo thêm dây chằng trước ngoài để củng cố độ vững và bảo vệ khớp gối tốt hơn trong lần mổ thứ hai.

Hậu phẫu một ngày, anh Huy có thể tập phục hồi chức năng để tránh cứng khớp, trị liệu với máy laser để giảm sưng nề. Ngày thứ hai, anh đi lại được bằng công cụ hỗ trợ. Bác sĩ Quyền đánh giá bệnh nhân phục hồi tốt, ít đau, khớp gối gấp được 45 độ. Anh Huy tự ra sân bay về Nha Trang không cần phương tiện hỗ trợ đặc biệt, được bác sĩ Quyền tư vấn theo dõi từ xa, hướng dẫn tập phục hồi chức năng tại cơ sở y tế gần nhà.

Đứt dây chằng là chấn thương thường xảy ra trong thể thao, nhất là khi người chơi thực hiện các động tác xoay, dừng hoặc đổi hướng đột ngột khi chạy, bật nhảy nhưng tiếp đất sai kỹ thuật với gối duỗi thẳng hoặc xoay vặn vào trong, khi va chạm đầu gối trực tiếp với đối thủ…

Dây chằng đứt bán phần có thể được điều trị bảo tồn bằng nghỉ ngơi, chườm lạnh, tập vật lý trị liệu. Phẫu thuật tái tạo dây chằng là lựa chọn cho trường hợp đứt toàn bộ dây chằng, hoặc đứt bán phần ở người trẻ, có nhu cầu chơi lại thể thao, đặc biệt là các môn cần sức mạnh, chuyển động nhanh nhẹn và tinh tế, có độ bùng nổ cao như bóng đá, bóng rổ.

Bác sĩ Quyền cho biết một tỷ lệ nhỏ bệnh nhân từng phẫu thuật tái tạo dây chằng có nguy cơ tái phát, phải phẫu thuật tái tạo lần hai. Tỷ lệ này cao hơn trong nhóm người chơi thể thao chuyên nghiệp và bán chuyên do cường độ vận động cao, dễ gặp lại chấn thương. Trường hợp từng được phẫu thuật tái tạo dây chằng nhưng đường hầm cố định dây chằng được khoan qua xương đùi và xương chày ở vị trí chưa tối ưu hoặc một số đường hầm bị nở rộng theo thời gian cũng làm lỏng dây chằng khiến bệnh nhân phải phẫu thuật lại.

Lỏng hoặc tái đứt dây chằng không được điều trị sớm thường dẫn tới các tổn thương thứ phát như rách sụn chêm, gây đau, hạn chế vận động, sau cùng là thoái hóa khớp gối. Do đó, bệnh nhân nên tới bệnh viện để bác sĩ khám và điều trị kịp thời, sớm phục hồi vận động, tránh dây chằng tái đứt.

Thanh Long