Xạ phẫu kết hợp thuốc miễn dịch chữa ung thư phổi di căn

TS.BS Vũ Hữu Khiêm, Trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết ông Chung đến khám lần đầu vào nửa năm trước trong tình trạng yếu liệt nửa người, đi lại khó khăn, đau đầu, chóng mặt, tức ngực, khó thở. Kết quả xét nghiệm máu, chụp cộng hưởng từ não (MRI) và chụp cắt lớp vi tính (CT) ngực cho thấy khối u kích thước 21×29 mm ở thùy dưới phổi trái và khối u kích thước 30x24x21 mm ở thùy trán não trái, kèm phù não rộng xung quanh.

“Khối u não lớn, chèn ép gây ra các triệu chứng thần kinh là tổn thương thứ phát do khối u phổi di căn đến”, bác sĩ Khiêm giải thích. Kết quả sinh thiết xét nghiệm hóa mô miễn dịch cho thấy ông Chung mắc ung thư biểu mô tuyến xâm nhập phổi, là loại ung thư phổi không tế bào nhỏ và dương tính mạnh với dấu ấn miễn dịch PD-L1 (94%).

Bác sĩ Khiêm đánh giá ung thư phổi đã di căn xa tới não, không còn chỉ định phẫu thuật, tiên lượng rất kém nhưng xét nghiệm PD-L1 dương tính mạnh cho thấy ông Chung có tiềm năng đáp ứng thuốc miễn dịch thế hệ mới nhắm đến thụ thể PD-L1. Thuốc ngăn cản liên kết protein PD-L1 của tế bào ung thư, giúp hệ miễn dịch nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư. Tỷ lệ PD-L1 dương tính càng cao thì đáp ứng điều trị càng cao.

Trước điều trị miễn dịch, ông Chung được xạ phẫu Gamma tiêu diệt khối u di căn ở não nhằm kiểm soát các triệu chứng thần kinh. Hàng trăm chùm tia bức xạ gamma tập trung cao có thể phá hủy tế bào ung thư, tiêu diệt khối u não từ bên ngoài, bảo tồn tối đa mô lành và chỉ cần điều trị một lần duy nhất.

Hai tuần sau đó, ông được điều trị thuốc miễn dịch qua đường truyền tĩnh mạch. Trong 30 phút, người bệnh được truyền thuốc dưới sự theo dõi của bác sĩ và điều dưỡng, mạch, huyết áp đều ổn định, không có phản ứng dị ứng. Sau truyền thuốc, ông xuất viện ngay trong ngày, hẹn tái khám và truyền thuốc theo chu kỳ mỗi ba tuần.

Ông Chung đáp ứng tốt với điều trị. Kết quả chụp MRI và CT sau 6 chu kỳ truyền thuốc miễn dịch cho thấy cả khối u thùy dưới phổi trái và khối u di căn não đều đã giảm kích thước. Tổn thương phù não không còn. Người bệnh hết đau đầu, chóng mặt, hết yếu liệt nửa người, tiếp tục duy trì phác đồ cho đến khi bệnh khỏi hoàn toàn.

Ung thư phổi giai đoạn cuối trước đây chỉ có thể điều trị giảm nhẹ bằng hóa trị và xạ trị, cho tiên lượng sống trung bình từ 6 tháng đến dưới một năm. Nay, các liệu pháp miễn dịch mới như chứa hoạt chất pembrolizumab có thể giúp kéo dài thời gian sống trung bình gấp 2-3 lần. Một số bệnh nhân đáp ứng hoàn toàn, khối u biến mất trên phim chụp và duy trì nhiều năm không tái phát.

Globocan năm 2022 ghi nhận Việt Nam mỗi năm thêm khoảng 24.400 ca ung thư phổi và gần 22.600 ca tử vong do bệnh này. Ung thư phổi thường tiến triển âm thầm, không có triệu chứng, thường được phát hiện ở giai đoạn muộn hoặc di căn, khi bệnh nhân có các biểu hiện như ho kéo dài, ho ra máu, đau ngực, khó thở, khàn tiếng hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân.

Bác sĩ khuyến cáo người trên 50 tuổi, có tiền sử hút thuốc, tiếp xúc với khói thuốc, amiang, bụi công nghiệp, không khí ô nhiễm hoặc tiền sử gia đình có người mắc ung thư phổi nên tầm soát ung thư phổi mỗi năm một lần. Không hút thuốc lá, tiếp xúc với khói thuốc thụ động, ô nhiễm không khí, bụi mịn, thực hiện lối sống lành mạnh, ăn nhiều rau quả, hạn chế thịt đỏ, tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc góp phần phòng ung thư phổi.

Thanh Long

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi