Bộ Y tế chỉnh sửa đề xuất “nam giới có hai con không vợ được ưu tiên mua nhà ở xã hội” trong dự thảo Luật Dân số thành “nam giới hai con, vợ chết được ưu tiên”, nhằm tránh những khoảng trống pháp lý.
Ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Dân số, Bộ Y tế, cho biết đề xuất dự luật trên không thay đổi đối tượng ưu tiên mà chỉ bổ sung, chỉnh sửa mục tiêu. Trước đó, dự thảo luật đề xuất phụ nữ sinh đủ hai con hoặc nam giới có hai con mà không có vợ hoặc vợ đã chết, được ưu tiên hưởng chính sách nhà ở xã hội nhằm giảm gánh nặng về nhà ở để tập trung chăm sóc, nuôi dạy con cái.
Sau đó, đối tượng ưu tiên là “nam giới hai con không vợ” gây tranh cãi. Trong đó, nhiều ý kiến cho rằng có kẽ hở khi “nam giới ly hôn để mua nhà xã hội sau đó kết hôn lại”.
“Tiếp thu góp ý, để luật được ban hành không còn khoảng trống pháp lý, phiên bản mới nhất được chỉnh sửa với nội dung ‘nam giới hai con, vợ chết’ mới được ưu tiên mua nhà xã hội”, ông Dũng cho hay.
Theo ông Dũng, Việt Nam là quốc gia đầu tiên trên thế giới xây dựng Luật Dân số. Trong quá trình xây dựng Luật, ban soạn thảo nhận được rất nhiều ý kiến đóng góp, chia sẻ mong Luật sớm đi vào cuộc sống. Một trong những chính sách gây chú ý nhất là việc ưu tiên mua nhà xã hội.
“Luật Dân số không thể bao phủ hết được mong muốn của hơn 100 triệu dân nhưng hướng tới đáp ứng tối đa nhu cầu của người dân”, Cục trưởng Dân số nói sáng 7/11.
Những em bé chơi đùa trong khuôn viên một chung cư thuộc dự án nhà ở xã hội tại quận Bình Tân (cũ), TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần
Bà Đặng Quỳnh Thư, chuyên viên Cục Dân số, cũng cho hay dự thảo luật xác định quyết định thời điểm, số con và khoảng cách sinh là quyền của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân, song Nhà nước khuyến khích duy trì mức sinh thay thế. Do đó, dự thảo quy định phụ nữ sinh con thứ hai được nghỉ thêm một tháng thai sản; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con. Phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi, phụ nữ dân tộc thiểu số và ở địa phương có mức sinh thấp được hỗ trợ tài chính theo chính sách của Nhà nước.
Dự luật cũng bổ sung quy định ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội đối với phụ nữ sinh đủ hai con, hoặc nam giới nuôi hai con mà vợ đã mất. Các địa phương được giao căn cứ điều kiện kinh tế – xã hội từng thời kỳ để quy định cụ thể, bảo đảm tính linh hoạt và phù hợp ngân sách. Ngoài ra, chính quyền có thể mở rộng các phúc lợi xã hội cho gia đình sinh đủ hai con như giảm học phí, ưu tiên dịch vụ giữ trẻ, hỗ trợ giáo dục mầm non.
“Các chính sách này nhằm khuyến sinh, giúp gia đình, vợ chồng, cá nhân có hai con sớm an cư, giảm gánh nặng tài chính, tập trung cho việc chăm sóc, nuôi dạy con cái”, bà Thư nói.
Việt Nam đang đối mặt với những thách thức mức sinh thấp nhất lịch sử. Nhiều địa phương, đặc biệt tỉnh, thành phố lớn như TP HCM, Đà Nẵng, Thừa Thiên – Huế, Đồng Tháp… mức sinh thấp dưới 1,5 con/phụ nữ, thấp hơn nhiều so với mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ). Mức sinh thấp kéo dài không chỉ là câu chuyện dân số mà còn là thách thức phát triển quốc gia. Nếu không có những chính sách khuyến sinh kịp thời, đồng bộ và đủ mạnh, Việt Nam có thể đối mặt với nguy cơ già hóa trước khi giàu, và đánh mất cơ hội tận dụng giai đoạn dân số vàng hiện nay.
Các chuyên gia đánh giá chính sách về duy trì mức sinh thay thế có thể coi là giải pháp trước mắt nhằm ngăn chặn xu hướng giảm sinh đang lan rộng trên phạm vi toàn quốc; khắc phục tình trạng sinh con muộn, sinh ít hoặc không sinh con.
Lê Nga
