Nhờ phát hiện sớm và can thiệp kịp thời trong thai kỳ, tỷ lệ điều trị thành công các ca tim bẩm sinh hiện đạt tới 98%, thay vì phải đình chỉ thai nghén như trước đây.
Thông tin được TS.BS Nguyễn Thị Sim, Phó tổng giám đốc Bệnh viện Đại học Phenikaa, chia sẻ tại hội thảo “Siêu âm tim thai – Từ chẩn đoán trước sinh đến quản lý sau sinh”, tổ chức ngày 13/12. Theo bà Sim, chẩn đoán tim bẩm sinh từng đồng nghĩa với những lựa chọn đau lòng, nhưng y học hiện nay đã đảo chiều tình thế, cho phép bác sĩ chữa trị bệnh lý này ngay từ trong bụng mẹ hoặc ngay khi trẻ vừa chào đời.
Thống kê cho thấy Việt Nam ghi nhận khoảng 10.000 đến 12.000 trẻ mắc tim bẩm sinh mỗi năm, chiếm gần 1% tổng số trẻ sinh ra. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong liên quan đến dị tật. Tuy nhiên, nếu gia đình có chiến lược quản lý thai kỳ phù hợp, phát hiện sớm các bất thường, cơ hội cứu sống trẻ gần như tuyệt đối.
Bác sĩ Sim nhận định việc cứu sống một em bé từ trong bụng mẹ hiện không còn là phép màu mà là kết quả thực tế của khoa học kỹ thuật. Trước kia, siêu âm thai chỉ đánh giá được cân nặng, nước ối và bánh nhau. Hiện nay, các kỹ thuật siêu âm chuyên sâu, MRI và xét nghiệm di truyền cho phép bác sĩ chẩn đoán hầu hết bệnh lý ngay giai đoạn bào thai. Từ những dữ liệu này, êkíp y tế sẽ tiên lượng sức sống, lập kế hoạch can thiệp trong thai kỳ hoặc chuẩn bị phương án chăm sóc đặc biệt sau sinh.
Quan điểm y khoa hiện đại xem thai nhi là một bệnh nhân độc lập. Tử cung người mẹ không còn là “vùng cấm” nhờ các thiết bị chuyên biệt giúp bác sĩ can thiệp điều trị nhiều bệnh lý phức tạp ở não, phổi, tim, gan, thận, hệ tiết niệu và các rối loạn huyết học cho thai nhi.
Giáo sư GS. Mark Steven Sklansky trình diễn siêu âm thai nhi tại hội thảo. Ảnh: Hoành Anh
Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Lý Thịnh Trường, Giám đốc Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Nhi Trung ương, so sánh sự thay đổi của lĩnh vực này trong một thập kỷ qua. 10 năm trước, chưa đến 5% trẻ tim bẩm sinh được phát hiện trong thai kỳ và đa số trường hợp được khuyên đình chỉ thai. Ngày nay, sự phát triển của siêu âm và y học can thiệp giúp tỷ lệ sống sót sau phẫu thuật đạt gần 100%. Điều này không chỉ bảo vệ tương lai đứa trẻ mà còn giảm gánh nặng lớn cho gia đình và xã hội.
Chuyên gia cũng nhấn mạnh vai trò của việc chuẩn bị tâm lý cho sản phụ. Khi phát hiện dị tật sớm, người mẹ sẽ tránh được những cú sốc đột ngột, giữ tâm lý ổn định để tác động tích cực đến thai nhi. Đồng thời, các bác sĩ sản và nhi khoa sẽ chủ động lên kế hoạch phối hợp, chuyển viện an toàn và tiếp cận điều trị cho trẻ ngay thời điểm chào đời, giúp giảm tối đa tỷ lệ tử vong sơ sinh.
Ngoài tim bẩm sinh, y học bào thai tại Việt Nam hiện xử trí tốt nhiều bệnh lý khác như hội chứng truyền máu song thai hay tràn dịch màng phổi, giúp thai nhi phát triển bình thường. Ngay cả với những bệnh lý di truyền nghiêm trọng, các xét nghiệm gen và ứng dụng tế bào gốc cũng đang mở ra thêm nhiều cơ hội sống khỏe mạnh cho trẻ.
Giới chuyên môn đánh giá Việt Nam hiện đáp ứng đầy đủ cơ sở vật chất và trình độ chuyên môn trong lĩnh vực can thiệp bào thai, với chất lượng chăm sóc không thua kém các quốc gia phát triển. Cũng tại hội thảo, GS Mark Steven Sklansky (Đại học California Los Angeles, Mỹ) – người tiên phong đưa công nghệ siêu âm 3D vào lâm sàng, đã trực tiếp trình diễn kỹ thuật này trên thai phụ, giúp các bác sĩ trong nước cập nhật tiêu chuẩn quốc tế trong chẩn đoán và điều trị.
Lê Nga
