Tỉnh Phú Thọ triển khai nhiều chính sách bảo tồn di sản văn hóa nhằm phát triển bền vững và phục vụ đời sống văn hóa của người dân.
Theo đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ, quan điểm phát triển du lịch của tỉnh là bảo tồn di sản phải gắn với phát huy giá trị, phục vụ đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân, đóng góp cho phát triển bền vững. Do đó, nhiều cơ chế và chính sách được ban hành như: hỗ trợ đầu tư tu bổ di tích, chính sách cho người trông coi di tích, hỗ trợ nghệ nhân được Nhà nước phong tặng danh hiệu, kế hoạch chống xuống cấp di tích và các đề án bảo tồn và phát huy giá trị hát xoan, văn hóa Mường và “Nền văn hóa Hòa Bình”.
Trải nghiệm hát Xoan. Ảnh: Huyền Trang
Đại diện Sở cho biết, công tác lập quy hoạch di tích được quan tâm với nhiều quy hoạch di tích quốc gia đặc biệt được triển khai như Đền Hùng, hang xóm Trại và mái đá làng Vành, đình Thổ Tang, tháp Bình Sơn, Tây Thiên – Tam Đảo. Việc lập hồ sơ khoa học đề nghị xếp hạng di tích các cấp và hồ sơ khoa học đề nghị đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được thực hiện thường xuyên.
Trong giai đoạn 2021-2025, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tham mưu UBND tỉnh công bố 571 di sản văn hóa phi vật thể; xây dựng hồ sơ khoa học đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với ba di sản; đang hoàn thiện 15 hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Tuy nhiên, việc bảo tồn di sản tại Phú Thọ vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Một số di tích khảo cổ và lịch sử cách mạng chưa được đầu tư tương xứng; nhiều loại hình di sản phi vật thể có nguy cơ mai một do thiếu lực lượng kế cận; kinh phí cho tu bổ di tích còn hạn chế so với nhu cầu thực tế; chế độ đãi ngộ cho nghệ nhân và người trực tiếp trông coi di tích chưa thực sự tạo động lực lâu dài.
Trong thời gian tới, Phú Thọ định hướng đẩy mạnh lập và triển khai quy hoạch di tích quốc gia đặc biệt; nghiên cứu mô hình quản lý phù hợp với từng loại hình di sản; tăng cường số hóa dữ liệu di sản phục vụ quản lý, nghiên cứu và phát triển du lịch thông minh. Với di sản phi vật thể, tỉnh tiếp tục triển khai các đề án bảo vệ được UNESCO ghi danh; xây dựng hồ sơ trình UNESCO công nhận Tín ngưỡng thờ Mẫu Tây Thiên, Mo Mường; đồng thời chú trọng bảo tồn các giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc thiểu số, làng nghề và lễ hội truyền thống.
Lễ hội Tây Thiên. Ảnh: Trần Kiên
Phú Thọ là địa phương sở hữu không gian văn hóa với nhiều lớp trầm tích lịch sử phản ánh quá trình hình thành và phát triển của cộng đồng người Việt. Hiện tỉnh có 2.778 di tích, trong đó 979 được xếp hạng gồm 6 di tích Quốc gia đặc biệt, 176 di tích quốc gia cấp Quốc gia và 797 di tích cấp tỉnh. Ngoài ra còn có 6 bảo vật Quốc gia cùng hàng nghìn di vật lưu giữ tại Bảo tàng Hùng Vương, các bảo tàng tư nhân và hệ thống di tích trên địa bàn.
Về di sản văn hóa phi vật thể, Phú Thọ có gần 2.000 di sản, trong đó 41 được đưa vào Danh mục Quốc gia. Tỉnh có 5 di sản được UNESCO ghi danh gồm hai chủ thể: tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và hát Xoan Phú Thọ; cùng ba lan tỏa: nghi lễ Kéo co, hát Ca trù của người Việt, thực hành tín ngưỡng Tam phủ của người Việt.
Những năm gần đây, tỉnh triển khai đồng bộ việc nhận diện và công bố di sản theo Luật Di sản văn hóa. “Đây là nền tảng quan trọng để Phú Thọ phát triển du lịch văn hóa – tâm linh đồng thời giữ gìn bản sắc trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội”, đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ cho biết.
Thanh Thư
