Được chính phủ hậu thuẫn, các startup công nghệ sinh học tại Trung Quốc đang lao vào cuộc đua trị giá hàng tỷ USD nhằm tìm kiếm “thuốc trường sinh”.
Một trong những tuyên bố táo bạo nhất đến từ các nhà khoa học Lonvi Biosciences, họ khẳng định đã tìm ra cách kéo dài tuổi thọ con người lên 120 tuổi bằng một phân tử chiết xuất từ hạt nho. “Sống đến 150 tuổi là hoàn toàn thực tế”, NYT dẫn lời ông Lyu Qinghua, Giám đốc Công nghệ của công ty, nói, cho rằng “chỉ trong vài năm nữa, điều này sẽ trở thành hiện thực”.
Lonvi Biosciences đang phát triển một loại thuốc dựa trên Proanthocyanidin C1 (PCC1), một phân tử được các nhà khoa học Thượng Hải phát hiện vào năm 2021. Trong nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature Metabolism, họ cho thấy PCC1 giúp kéo dài tuổi thọ của chuột thêm 9,4% bằng cách tiêu diệt có chọn lọc các “tế bào thây ma” – những tế bào lão hóa tích tụ trong cơ thể và gây hại cho các tế bào khỏe mạnh.
Zico Yip, Giám đốc điều hành của Lonvi, gọi sản phẩm này là “Chén Thánh” của ngành y học, nhắm vào một thị trường tiềm năng khổng lồ. “Người giàu, giống như Tần Thủy Hoàng, đều tìm kiếm sự bất tử hoặc ít nhất là một cuộc sống lâu hơn”, ông nói.
Ảnh minh họa: Unsplash
Nhiều công trình khoa học đã cố gắng xác định tuổi thọ tối đa mà con người có thể đạt được nếu không bị bệnh tật hay tai nạn. Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature Communications vào năm 2021 bởi các nhà khoa học từ Gero, công ty công nghệ sinh học Singapore, cho rằng “giới hạn cứng” trong tuổi thọ con người là khoảng 120 đến 150 năm. Phân tích của Wall Street Journal dựa trên dữ liệu từ PitchBook cho thấy, trong khoảng hai thập kỷ rưỡi qua, một cuộc đua tìm kiếm “suối nguồn tươi trẻ” bằng khoa học đã chính thức bắt đầu, biến một lĩnh vực từng bị xem là “vùng trũng” học thuật trở thành một xu hướng đầu tư chủ đạo.
Trong khi đó, giấc mơ về “thuốc trường sinh” đã tồn tại hơn 2.000 năm tại Trung Quốc, khởi đầu từ vị hoàng đế đầu tiên Tần Thủy Hoàng. Ông đã ra lệnh tìm kiếm thuốc tiên trên toàn quốc nhưng cuối cùng lại qua đời ở tuổi 49, được cho là do ngộ độc thủy ngân từ chính những loại thuốc mà ông tin là giúp kéo dài sự sống. Ngày nay, cuộc tìm kiếm đó được tái sinh bằng công nghệ sinh học hiện đại, với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ chính phủ và các nhà đầu tư tư nhân. Với tham vọng “đuổi kịp và vượt qua phương Tây”, chính phủ Trung Quốc đã xác định ngành công nghiệp tuổi thọ là một dự án ưu tiên quốc gia, rót hàng tỷ nhân dân tệ vào nghiên cứu.
Sự đầu tư này đang mang lại kết quả. Giáo sư Vadim Gladyshev, một chuyên gia hàng đầu về nghiên cứu tuổi thọ tại trường Y Harvard, nhận xét rằng các nhóm nghiên cứu Trung Quốc đang “tiến bộ cực kỳ nhanh chóng”. “Vài năm trước, phương Tây đi trước rất xa. Bây giờ, họ đang bắt kịp rất nhanh”, ông nói. Dữ liệu từ Viện Thông tin Khoa học và Kỹ thuật Trung Quốc cho thấy, từ năm 2017 đến 2021, nước này đã công bố hơn 41.000 bài báo khoa học về lão hóa, chỉ đứng sau Mỹ.
Sự bùng nổ kinh tế cũng thúc đẩy sự quan tâm của công chúng. Theo thống kê của People’s Daily, tuổi thọ trung bình của người dân Trung Quốc đã đạt 79 tuổi vào năm 2024, cao hơn mức trung bình toàn cầu nhưng vẫn còn khoảng cách so với Nhật Bản (gần 85 tuổi). Ngày càng nhiều người Trung Quốc có đủ điều kiện tài chính để theo đuổi một cuộc sống khỏe mạnh và lâu dài hơn.
Các hội nghị về chống lão hóa thu hút hàng ngàn người tham dự, với các gian hàng quảng cáo từ kem dưỡng da, buồng áp suất cao, đến liệu pháp đông lạnh ở -128°C. Tại Thành Đô, một công ty thậm chí còn quảng bá một “Đảo Bất Tử” như một khu nghỉ dưỡng chăm sóc sức khỏe sang trọng.
Tuy nhiên, giới khoa học nghiêm túc vẫn đầy hoài nghi. Tiến sĩ David Barzilai, người sáng lập Barzilai Longevity Consulting, chỉ ra rằng mặc dù nhiều loại thuốc có thể kéo dài tuổi thọ động vật, tác dụng của chúng trên người thường rất hạn chế.
“Trung Quốc đang ngày càng tập trung vào nghiên cứu lão hóa”, ông Barzilai nói. “Nhưng thách thức không chỉ là làm nhiều hơn mà còn là làm tốt hơn”.
Ngay cả nghiên cứu đột phá về chiết xuất hạt nho (PCC1) cũng bị nghi ngờ. Hồi tháng 9, tạp chí Nature Metabolism đưa ra “ghi chú của biên tập viên” cảnh báo độc giả về “những lỗi trong dữ liệu” của bài báo năm 2021, mặc dù bài không bị rút lại. Loại thuốc của Trung Quốc được chuyên gia nhận định “trông có vẻ hứa hẹn” nhưng cần thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn để chứng minh hiệu quả.
Nhãn mác “trường thọ” đã trở thành một công cụ marketing hiệu quả cho mọi thứ, từ mỹ phẩm đến thực phẩm bổ sung. Các chuyên gia cảnh báo về sự kỳ vọng thái quá và nhấn mạnh rằng “lão hóa khỏe mạnh” thực sự đến từ lối sống, các mối quan hệ xã hội và sức khỏe tinh thần, thay vì các biện pháp can thiệp sinh học cực đoan.
Sự thật là không ai biết chắc tuổi thọ con người có thể kéo dài đến đâu. Như tiến sĩ William Mair, Giám đốc Sáng kiến Lão hóa của Trường Y tế Công cộng Harvard T.H. Chan, đã nói đùa khi được hỏi về khả năng con người sống tới 300 tuổi: “Tôi không biết, ít nhất là chưa phải bây giờ. Nhưng câu trả lời này chẳng giúp tôi có nhiều lượt xem trên TikTok, đúng không?”
Bình Minh (Theo NYT, World Journal, People’s Daily)
