Trung QuốcBị teo cơ bẩm sinh khiến toàn thân bất động, Li Xia vẫn điều hành một trang trại thủy canh thông minh chỉ bằng một ngón tay và một ngón chân.
Li Xia, 36 tuổi, mắc phải căn bệnh bẩm sinh hiếm gặp khiến cơ thể chỉ còn một ngón tay và một ngón chân cử động được. Song anh vẫn tự mình điều hành một trang trại thông minh và truyền cảm hứng cho dân làng về nông nghiệp công nghệ cao.
Tự học về công nghệ IoT (Internet vạn vật) trong nông nghiệp, Li Xia được mệnh danh là “Stephen Hawking của vùng nông thôn Trùng Khánh”. Nhà khoa học nổi tiếng người Anh Stephen Hawking đã chiến đấu với bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) trong suốt cuộc đời mình trong khi có những đóng góp đột phá cho vật lý lý thuyết và vũ trụ học.
Li được chẩn đoán mắc chứng loạn dưỡng cơ Duchenne, một rối loạn thần kinh cơ di truyền hiếm gặp, từ khi còn nhỏ. Dù khác với ALS, cả hai bệnh đều gây yếu cơ và teo cơ, đôi khi dẫn đến tử vong do liệt cơ hoàn toàn. Năm 32 tuổi, Li phải trải qua phẫu thuật mở khí quản, giống như Hawking. Nhưng do nặng hơn, cơ hô hấp bị tổn thương khiến từ đó anh phải sống dựa vào máy thở.
“Tôi chưa bao giờ nghĩ mình có thể sống qua tuổi 30, vì nhiều bệnh nhân giống tôi đã qua đời ở tuổi 20. Giờ đây, tôi chỉ muốn mỗi ngày còn lại của mình đều có ý nghĩa”, Li nói.
Sau vài câu nói, chiếc máy thở lại nhắc Li hít vào, khiến giọng nói của anh ngắt quãng.
Li Xia điều hành trang trại khi đang nằm trên giường, xung quanh là máy thở. Ảnh: China Daily
Hồi tháng 6, một lứa cần tây trồng bằng phương pháp thủy canh của trang trại anh, tổng cộng khoảng 5.000 kg, đã bán hết sạch trong vòng một tuần, mang lại doanh thu 10.000 nhân dân tệ (khoảng 35 triệu đồng). Một lứa khác đã bắt đầu nảy mầm và dự kiến sẽ được bán vào giữa tháng 9.
Từ phòng điều khiển của trang trại, trong một chiếc container được cải tạo, Li quản lý các hoạt động khi đang nằm trên giường, bên cạnh là ống và thiết bị máy thở. Dùng ngón trỏ trái để điều khiển chuột và ngón trỏ phải để nhấp chuột, anh giám sát 10 hệ thống hiển thị trên một màn hình máy tính treo phía trên.
Trong khi đó, mẹ anh, bà Wu Dimei, 61 tuổi, đi từ nhà kính này sang nhà kính khác để kiểm tra cây trồng. “Con trai tôi là bộ não của trang trại, còn tôi là chân tay của nó”, bà Wu nói.
Ngoài việc chăm sóc Li, bà Wu còn xử lý công việc hàng ngày của trang trại, từ thợ điện, người trồng cây, kỹ thuật viên máy móc đến quản lý sức khỏe cây trồng, tất cả đều dưới sự hướng dẫn của con trai qua cuộc gọi video.
Con đường đến với khoa học của Li rất khác thường. Anh mất khả năng đi lại và phải nghỉ học từ năm 11 tuổi. Nhưng khi mượn sách giáo khoa vật lý của một người hàng xóm, anh bị cuốn hút bởi cơ điện tử. Li tự học vật lý và lập trình bằng phần mềm của công ty công nghệ kỹ thuật số Arduino. Li cũng đặt mua chip trực tuyến để làm thí nghiệm.
Dù gặp khó khăn về thể chất và tài chính, Li vẫn lạc quan. Nhờ làm việc bán thời gian trực tuyến, anh mua được chiếc xe lăn điện đầu tiên vào năm 18 tuổi, sau đó điều chỉnh để nó hoạt động tốt hơn.
Năm 2020, sức khỏe Li suy giảm, chức năng vận động xấu đi đến mức chỉ còn một ngón tay và một ngón chân hoạt động được. Sau khi phẫu thuật mở khí quản, cơ thể anh gắn liền với các ống và máy thở. Li cũng tạm thời mất khả năng nói.
Sau hơn một năm hồi phục, sức khỏe ổn định hơn nên anh quay lại với đam mê khoa học. Nhờ kỹ năng lập trình và IoT, Li đã phát triển một hệ thống tưới tiêu tự động cho ban công nhà mình. Ở tuổi 33, anh thành lập trang trại thủy canh với sự hỗ trợ của mẹ.
Sau khi thành công với rau cải bó xôi, dưa chuột, cải ngồng, xà lách và cần tây, mùa hè năm ngoái, Li quyết định tập trung vào cần tây, một loại rau có nhu cầu cao ở Trùng Khánh. Cần tây có thể bán với giá ít nhất gấp đôi so với loại trồng bằng đất. Đến đầu năm nay, trang trại bắt đầu có lãi.
Thành công của Li Xia đã nhận được sự ủng hộ từ dân làng và chính quyền địa phương, những người đã cung cấp kinh phí, công nghệ, nhân lực và hỗ trợ tiếp thị.
“Mọi người đều ngưỡng mộ Li Xia”, ông Ni Jie, trưởng làng, nói. “Cậu ấy đã đưa nông nghiệp thông minh đến cộng đồng truyền thống của chúng tôi, giới thiệu các công nghệ mới và tạo ra việc làm”.
Li Xia cũng chia sẻ kiến thức và hiểu biết của mình trên mạng, đăng các mẹo thực tế về thủy canh trên nền tảng video Bilibili, nơi anh có gần 10.000 người theo dõi và hơn 13.000 lượt thích. Anh không bao giờ nói về bệnh tật mà tập trung vào việc giúp đỡ người khác. Gần đây, Li được đề cử cho giải thưởng “Người tốt việc tốt Trùng Khánh” vì những thành tựu của mình.
Anh cũng là người tích cực vận động cho các bệnh nhân mắc bệnh hiếm. “Tôi hy vọng công chúng có thể biết nhiều hơn về các bệnh hiếm”, Li nói. “Tôi đã đề nghị chính phủ đưa thêm các loại thuốc kê đơn cho bệnh hiếm vào danh mục bảo hiểm y tế”.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, bệnh hiếm là những bệnh ảnh hưởng đến khoảng 0,65 đến 1 trên 1.000 người. Ước tính hơn 300 triệu người trên toàn cầu đang sống với các tình trạng này. Một báo cáo công bố tại Trung Quốc cho biết nước này có hơn 20 triệu bệnh nhân mắc bệnh hiếm nhưng chỉ khoảng 5% các bệnh hiếm trên toàn thế giới có phương pháp điều trị hiệu quả và nhiều loại thuốc hiện có lại quá đắt.
Bình Minh (Theo China Daily)
