Đột quỵ do vỡ túi phình động mạch

Bệnh nhân vào viện cấp cứu trong tình trạng lơ mơ gọi không đáp ứng, sau một ngày đau đầu. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM kích hoạt chế độ “Code Stroke” dành riêng cho cấp cứu đột quỵ. Lúc này huyết áp của bà Huyền cao 154/90 mmHg, tri giác giảm chỉ còn 12 điểm theo thang Glasgow, biểu hiện tổn thương thần kinh nặng. Người bệnh có tiền sử tăng huyết áp nhiều năm nhưng dùng thuốc không đều.

ThS.BS.CKII Chu Tấn Sĩ, Trưởng Khoa Ngoại Thần kinh – Cột sống, Trung tâm Khoa học Thần kinh, cho biết bà Huyền có khả năng đột quỵ xuất huyết não. Máy CT 1975 lát cắt tích hợp công nghệ AI giúp bác sĩ định vị chính xác túi phình gần 0,6 cm ở đoạn cuối động mạch não giữa trái (M1) thuộc vùng đa giác Willis tập trung rất nhiều nhánh máu nuôi não, nhú túi phình con nghi là điểm vỡ.

Người bệnh đồng thời bị xuất huyết não diện rộng, khối máu tụ lớn dài hơn 5,5 cm tại thùy thái dương – đỉnh trái gây phù não xung quanh, chèn ép não thất trái, đẩy lệch đường giữa sang phải 0,5 cm. Hình ảnh cũng ghi nhận xuất huyết dưới nhện lan tỏa cả hai bán cầu, tràn vào hệ thống não thất trên và dưới lều, kèm giãn nhẹ tĩnh mạch mắt hai bên.

“Tình trạng bệnh nhân vỡ túi phình như thế này rất nặng và nguy hiểm, tiên lượng thường xấu”, bác sĩ Sĩ cho hay. Các bác sĩ hội chẩn quyết định mổ cho bà Huyền bằng phương pháp mở sọ lấy máu tụ và kẹp cổ túi phình động mạch não giữa nhằm tránh nguy cơ hôn mê sâu, yếu liệt tiến triển, động kinh.

Theo bác sĩ Tấn Sĩ, kẹp cổ túi phình là phương pháp “vàng” trong điều trị các trường hợp vỡ túi phình phức tạp, giúp tránh chảy máu tái diễn đồng thời bảo tồn chức năng thần kinh tối đa. Tuy nhiên, đây là kỹ thuật vi phẫu khó, bởi vùng mạch máu quanh đa giác Willis tập trung nhiều nhánh nuôi não, chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể gây di chứng nặng nề.

Trước mổ, hệ thống định vị thần kinh tự động xử lý và dựng hình giải phẫu chính xác, giúp bác sĩ liên tục theo dõi vị trí dụng cụ so với mạch máu và mô não lành theo thời gian thực. Nhờ đó, bác sĩ tiếp cận, khoanh vùng chính xác cổ túi phình và kẹp triệt để, loại bỏ khối máu tụ lớn, giải phóng chèn ép não.

Ngày thứ ba sau mổ, bà tỉnh táo không ghi nhận thêm cơn động kinh hay xuất huyết tái phát. Đến ngày thứ 5, bà tập đi với sự hỗ trợ của kỹ thuật viên phục hồi chức năng.

Bác Tấn Sĩ cho hay vỡ túi phình mạch máu não là một trong những nguyên nhân gây đột quỵ xuất huyết nguy hiểm nhất, tỷ lệ tử vong có thể lên tới 50%. Bệnh có thể để lại di chứng nặng như liệt, mất ngôn ngữ, sa sút trí tuệ nếu không can thiệp kịp thời.

Bệnh có thể tồn tại âm thầm nhiều năm, chỉ bộc phát khi túi phình vỡ, thường với triệu chứng đau đầu dữ dội đột ngột, kèm nôn, rối loạn tri giác hoặc co giật. Nhóm nguy cơ gồm tăng huyết áp, hút thuốc lá, uống rượu nhiều, rối loạn mỡ máu, có bệnh lý di truyền, đặc biệt là nữ giới trên 50 tuổi.

Để phòng ngừa, bác sĩ khuyến cáo người bệnh cần kiểm soát huyết áp, tuân thủ thuốc đều đặn, duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá. Người có tiền sử gia đình phình mạch hoặc đau đầu bất thường nên đi khám sớm tại cơ sở chuyên khoa để được tầm soát bằng cộng hưởng từ hoặc CT mạch máu não. Phát hiện sớm giúp bác sĩ theo dõi hoặc can thiệp dự phòng, tránh biến chứng nặng nề.

Phượng Thy