Việc bị đem ra so sánh với Pep Guardiola chẳng phải điều gì quá mới mẻ đối với Enzo Maresca.
 |
Trong suốt sự nghiệp cầm quân của mình tại Parma, Leicester City và giờ là Chelsea, chiến lược gia 45 tuổi này đã liên tục phải xua tay, lắc đầu trước những ý kiến cho rằng ông chỉ là một “phiên bản pha loãng” của người bạn và đồng nghiệp cũ.
Nhưng giờ đây, những sự so sánh đó chuẩn bị bước lên tầm cao mới khi nhà báo David Ornstein tiết lộ rằng Man City cân nhắc Enzo Maresca trong trường hợp Pep Guardiola rời khỏi Etihad.
Thoạt nghe, nhiều cổ động viên Man City có thể bật cười trước ý tưởng một người mới chân ướt chân ráo ở một đội bóng lớn, lại có thể mặc vừa chiếc áo mà huấn luyện viên vĩ đại nhất lịch sử đội bóng để lại.
Tuy nhiên, nếu gạt bỏ hết mọi định kiến, Enzo Maresca có thể là ứng cử viên hoàn hảo nhất để kế nhiệm Pep Guardiola ở Man City:
– Phong cách tương đồng với triết lý thành công của câu lạc bộ? Có.
– Từng trải nghiệm sự khắc nghiệt của Premier League? Có.
– Từng làm việc cùng chính Pep Guardiola? Có.
Và quan trọng nhất, Enzo Maresca hiểu rõ văn hóa câu lạc bộ, thứ không thể đo đếm bằng bất cứ loại số liệu nào. Ông từng vô địch Premier League 2 cùng đội trẻ Man City mùa 2020/21, trước khi trở thành trợ lý của Pep Guardiola trong mùa giải 2022/23, năm mà City giành cú ăn ba lịch sử.
Chính Pep Guardiola, người đôi khi bị cho là khen xã giao thái quá, đã đưa ra những nhận xét mang tính bảo chứng cho người kế nhiệm tiềm năng. “Enzo Maresca là một trong những huấn luyện viên xuất sắc nhất thế giới. Những gì ông ấy làm được tại Chelsea vẫn chưa được ghi nhận xứng đáng,” Guardiola phát biểu hồi đầu tháng 12. “Vô địch Club World Cup, Conference League và giành vé dự Champions League trong một giải đấu khắc nghiệt với đội hình trẻ măng. Đó mới là điều phi thường”.
Thực tế, những con số cũng ủng hộ Enzo Maresca. Trên mặt trận tấn công, kể từ đầu mùa giải trước, chỉ có Liverpool và Man City sở hữu chỉ số bàn thắng kỳ vọng trung bình 90 phút lớn hơn con số 1.8 của Chelsea.
Về phòng ngự, khoảng cách giữa Chelsea (1.3 bàn thua kỳ vọng/trận) và Man City (1.2 bàn thua kỳ vọng/trận) cũng là không đáng kể. Đạt được những chỉ số đó với đội hình có độ tuổi trung bình trẻ nhất giải đấu trong hai mùa liên tiếp chắc chắn là minh chứng cho năng lực huấn luyện của chiến lược gia người Ý.
Cụm từ “Diet Pep” hay “Pep Lite” thường được dùng để mỉa mai phong cách chiến thuật của Enzo Maresca nhưng trong bối cảnh này, nó lại là tin tốt cho cổ động viên Man City.
Về mặt chiến thuật, phép so sánh trên là hoàn toàn có cơ sở. Cả Guardiola và Maresca đều rất tỉ mỉ đến trong việc xây dựng hệ thống kiểm soát bóng và thành công nhờ các nguyên tắc định hướng vị trí, nơi cầu thủ chiếm lĩnh các khu vực cụ thể để phá vỡ cấu trúc đối phương.
Một điểm tương đồng nữa nằm ở quá trình triển khai bóng đều được xây dựng cẩn thận. Cả hai thường kéo một hậu vệ biên vào trung lộ để tạo thành sơ đồ 3-2-5 khi lên bóng. Các cổ động viên có thể thấy rõ điều này trong trận gặp Everton, khi hậu vệ phải Malo Gusto được đẩy vào trung lộ để bắt cặp với tiền vệ trung tâm Reece James.
 |
Mục đích của chiến thuật này là tạo sự áp đảo quân số ở tuyến giữa để tịnh tiến bóng, nhưng nó cũng đóng góp cho mặt trận phòng ngự. Chính Enzo Maresca đã xác nhận trong chương trình The Coaches’ Voice năm 2023: “Một trong những lý do chúng tôi đưa hậu vệ biên vào trong là để tránh các pha phản công và phòng ngự tốt hơn ngay khi vừa mất bóng”. Nói ngắn gọn thì đây chính là phòng ngự từ xa (rest defence).
Man City của Pep Guardiola mùa này dù biến ảo hơn khi lên bóng, nhưng về cơ bản, ý tưởng của ông không thay đổi nhiều. Ví dụ, trong trận gặp Real Madrid ở Champions League cách đây không lâu, khối lên bóng 3-2 của Man City được hình thành theo hai cách chính: Hoặc Phil Foden lùi về, hoặc Nico O’Reilly bó vào trong.
 |
Bên cạnh đó, sự tương đồng giữa Guardiola và Maresca còn đến từ cách sắp xếp đội hình. Họ luôn tìm cách kiểm soát khu trung tuyến, tạo mạng lưới kết nối chặt chẽ ở biên và luôn cố ép đối thủ về phần sân nhà.
 |
Dù có sự linh hoạt, nhưng trọng tâm trong lối chơi của cả hai huấn luyện viên vẫn là kiên nhẫn và cố gắng giảm thiểu rủi ro. Thống kê chỉ ra rằng không đội nào ở Premier League mùa này có số đường chuyền trong mỗi chuỗi lên bóng nhiều hơn, và tốc độ đưa bóng lên phía trên chậm hơn Chelsea và Man City.
“Nhịp độ” cũng là từ khóa quan trọng. Maresca khao khát sao chép khả năng kiểm soát nhịp độ của Pep Guardiola. Biểu đồ dưới đây cho thấy Maresca đã “hãm phanh” Chelsea như thế nào: Ông giảm tỷ lệ các pha lên bóng tốc độ cao xuống mức thấp nhất trong 3 mùa giải gần đây tại Stamford Bridge, đưa phong cách kiểm soát của Chelsea tiệm cận với Man City hơn bao giờ hết.
 |
Tuy nhiên, Premier League đang chứng kiến sự hồi sinh của lối đá trực diện, và chính Pep cũng đang thay đổi để đón đầu xu thế đó. Liệu Maresca có đủ sự nhạy bén để thích nghi?
Câu trả lời là có. Trong 18 tháng qua tại Chelsea, ông liên tục thử nghiệm: Reece James đá tiền vệ, Gusto đá số 10. Tại Club World Cup, ông chuyển từ 4-2-3-1 sang 4-2-2-2 trong trận thua Flamengo, nhưng lại dùng 4-3-3 một cách hiệu quả để đánh bại Fluminense và thắng cuộc đấu trí với Luis Enrique của PSG ở chung kết.
Enzo Maresca thậm chí đã xác nhận luận điểm này từ khi… mới gia nhập Chelsea: “Pep không bao giờ làm mãi một thứ; ông ấy luôn thay đổi, và chúng tôi cũng sẽ như vậy.”
Dù giống nhau ở khâu kiểm soát, sự khác biệt lớn nhất nằm ở cách họ phòng ngự.
Việc Pep tập trung đông quân số ở trung lộ giúp Man City hạn chế tối đa các pha phản công của đối thủ. Ngược lại, Maresca thường yêu cầu các học trò chủ động gây áp lực và một kèm một để nhanh chóng đoạt lại bóng.
Ví dụ, trong trận gặp Atalanta tại Champions League, Benoit Badiashile luôn sẵn sàng dâng rất cao, bỏ lại vị trí ở hàng thủ để đeo bám tiền đạo đối phương.
 |
Kịch bản tương tự cũng diễn ra trong trận gặp Arsenal: Marc Cucurella bó vào trong để theo kèm Bukayo Saka, trong khi Pedro Neto lùi về theo sát Jurrien Timber. Đây là công thức từng giúp Chelsea vô địch Club World Cup khi khắc chế cách chơi hoán đổi vị trí liên tục của PSG.
 |
Cách chơi này mang lại rủi ro cao: Khi nó hoạt động trơn tru, đối thủ sẽ bị bóp nghẹt; nhưng nếu sai nhịp, hệ thống phòng ngự sẽ bị xé toang. Việc Enzo Maresca áp đặt tư duy phòng ngự mạo hiểm này vào hệ thống của Man City chắc chắn sẽ là điều rất đáng chờ đợi, đương nhiên là nếu Man City thực sự cân nhắc chiến lược gia người Ý.
(Theo The Athletic)
