Không chỉ là vật dụng quen thuộc trong căn bếp, giấy nhôm (hay còn gọi là giấy bạc) còn là “trợ thủ” đắc lực giúp người nội trợ nấu nướng tiện lợi, tiết kiệm và an toàn hơn. Ít ai biết rằng, hai mặt bóng và mờ của loại giấy này không chỉ khác nhau về thẩm mỹ mà còn mang đặc tính sử dụng riêng biệt, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả chế biến món ăn.
Hai mặt hai công năng khác nhau
Theo các chuyên gia, giấy nhôm được làm từ hợp kim gồm 98,5% nhôm, cùng một lượng nhỏ sắt và silic. Quá trình sản xuất trải qua nhiều giai đoạn cán mỏng liên tiếp để tạo độ mịn, dẻo và bền. Ở công đoạn cuối, hai tấm giấy được ép song song. Mặt tiếp xúc trực tiếp với con lăn sẽ trở nên bóng loáng, trong khi mặt còn lại ở bên trong có độ nhám và mờ hơn. Chính vì vậy, mỗi mặt giấy mang đặc tính vật lý riêng, phù hợp với mục đích sử dụng khác nhau trong nấu nướng.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), dù cả hai mặt của giấy nhôm được làm từ cùng một loại vật liệu, nhưng đặc tính phản xạ nhiệt của chúng lại không giống nhau. Cụ thể, mặt bóng phản xạ nhiệt tốt, giúp giữ ấm hoặc bảo quản lạnh hiệu quả. Khi bọc thực phẩm đã nấu chín, nên đặt mặt bóng vào trong để giúp món ăn giữ nóng lâu hơn. Ngược lại, khi trữ lạnh, mặt bóng nên hướng ra ngoài để hạn chế hấp thụ nhiệt từ môi trường.
Trong khi đó, mặt mờ lại hấp thụ nhiệt tốt hơn, vì thế thường được dùng khi nướng hoặc chế biến trong lò, giúp thực phẩm chín đều và vàng giòn. Nhiều đầu bếp chuyên nghiệp tận dụng đặc tính này để kiểm soát nhiệt lượng linh hoạt, nhất là khi nướng bánh, thịt hoặc cá hồi.
Dùng đúng cách để an toàn
Theo khuyến cáo của USDA, giấy nhôm an toàn khi sử dụng trong lò nướng, vỉ nướng và nồi chiên không dầu, nhưng tuyệt đối không nên dùng trong lò vi sóng, do khả năng gây tia lửa điện, có thể làm hỏng thiết bị hoặc gây cháy nổ.
Ngoài ra, người dùng cần lưu ý không để giấy nhôm chạm trực tiếp vào thanh nhiệt hoặc đáy lò đối lưu. Sự tiếp xúc này dễ khiến nhiệt tập trung, làm cháy giấy và ảnh hưởng đến tuổi thọ của thiết bị.
Giáo sư Walter Willett, chuyên gia dinh dưỡng tại Trường Y tế Công cộng Harvard, cảnh báo: “Không nên nướng thịt đỏ hoặc cá hồi ở nhiệt độ trên 220°C khi giấy nhôm tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm.” Ở mức nhiệt cao, nhôm có thể khuếch tán vào thức ăn với lượng 0,1–0,4 mg/kg – vẫn dưới ngưỡng an toàn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là 2 mg/kg trọng lượng cơ thể mỗi tuần. Tuy nhiên, những người có chức năng thận yếu hoặc trẻ nhỏ nên hạn chế dùng để tránh nguy cơ tích tụ lâu dài.
Không dùng cho thực phẩm có tính axit hoặc mặn
Một sai lầm phổ biến trong bảo quản thực phẩm là dùng giấy nhôm để gói các món có tính axit hoặc chứa nhiều muối rồi đặt trong tủ lạnh. Theo Dan Souza, biên tập viên khoa học ẩm thực của tạp chí America’s Test Kitchen, nhôm có thể phản ứng với axit và muối, tạo ra hợp chất nhôm oxit hoặc nhôm clorua, khiến món ăn có vị kim loại và làm giấy bị thủng.
“Không nên dùng giấy nhôm để gói các loại thực phẩm như cà chua, cam, chanh, dưa muối hoặc cá đã ướp muối quá 24 giờ trong tủ lạnh,” ông Souza khuyến cáo. Thay vào đó, người nội trợ nên chuyển sang hộp thủy tinh, hộp nhựa thực phẩm hoặc túi zip có khóa kéo để bảo quản, vừa đảm bảo an toàn, vừa giữ nguyên hương vị tự nhiên của món ăn.
Ứng dụng đa năng trong đời sống
Không chỉ hữu ích trong nấu nướng, giấy nhôm còn có thể được tận dụng trong sinh hoạt hằng ngày. Một tấm giấy nhôm đặt phía sau bộ tản nhiệt giúp phản xạ nhiệt ngược vào không gian phòng, có thể tiết kiệm 5–10% chi phí sưởi ấm trong mùa lạnh.
Trong ẩm thực, đầu bếp thường dùng giấy nhôm để bọc đầu củ cải đường, khoai tây hoặc hành tây khi nướng, giúp giữ màu sắc tự nhiên, đồng thời giữ được độ ẩm và hương vị đặc trưng của thực phẩm.
Ngoài ra, một số người còn dùng giấy nhôm để mài kéo, làm sạch bàn ủi, hoặc đánh bóng đồ bạc, những mẹo nhỏ vừa tiết kiệm, vừa thân thiện với môi trường.
Giấy nhôm là vật dụng tiện lợi và an toàn nếu được sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, việc nhận diện đúng mặt bóng mặt mờ, tránh dùng trong lò vi sóng, hay không gói thực phẩm có tính axit là những lưu ý cần thiết mà người nội trợ nên ghi nhớ.
Với thói quen nấu ăn ngày càng hiện đại, việc hiểu rõ đặc tính của các vật liệu nhà bếp không chỉ giúp món ăn ngon hơn mà còn góp phần đảm bảo sức khỏe cho cả gia đình.
