Những phương pháp chẩn đoán ung thư

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tiến Sỹ, khoa Ung Bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết chẩn đoán ung thư dựa vào nhiều yếu tố gồm cơ quan phát sinh ung thư (còn gọi ung thư nguyên phát), giai đoạn, loại tế bào ung thư, đặc tính sinh học khối u… Bên cạnh khám lâm sàng, bác sĩ cần phối hợp nhiều phương pháp để xác định chính xác như chẩn đoán hình ảnh (MRI, CT, PET-CT…), sinh thiết khối u, xét nghiệm giải phẫu bệnh, hóa mô miễn dịch, xét nghiệm đột biến gene…

Xét nghiệm máu là một trong những phương pháp đánh giá tình trạng sức khỏe, phát hiện sớm nhiều bệnh lý và hỗ trợ theo dõi điều trị. Xét nghiệm máu không thể chẩn đoán chính xác ung thư nhưng có thể giúp phát hiện các tế bào máu bất thường, chất chỉ điểm khối u (tumor marker) hoặc protein do tế bào ung thư tiết ra, theo bác sĩ Sỹ.

Một số bệnh ung thư có thể khiến kết quả xét nghiệm máu bất thường như bệnh bạch cầu (leukemia), đa u tủy (multiple myeloma)… Trong một số trường hợp, xét nghiệm máu có thể gợi ý bệnh ung thư thông qua chất chỉ điểm khối u gồm chỉ số PSA trong ung thư tuyến tiền liệt, chỉ số CA-125 và HE4 đối với ung thư buồng trứng, AFP trong ung thư gan.

Nếu cần sinh thiết, bác sĩ lấy mẫu mô từ vị trí nghi ngờ ung thư (có thể là từ khối u hoặc từ hạch nghi ngờ di căn…). Mẫu này được gửi đến khoa giải phẫu bệnh để phân tích dưới kính hiển vi nhằm xác định bản chất của khối u. Tùy vị trí khối u hoặc hạch, bác sĩ chỉ định phương pháp sinh thiết phù hợp. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như CT, MRI, PET/CT, X-quang hoặc siêu âm giúp đánh giá kích thước, vị trí và mức độ lan rộng của ung thư trong cơ thể.

Đối với nội soi, bác sĩ dùng ống soi có gắn camera để quan sát các cơ quan bên trong cơ thể như dạ dày, đại tràng, phế quản, vòm hầu… Nếu phát hiện tổn thương nghi ngờ mẫu mô sẽ được lấy ngay trong quá trình soi để xét nghiệm.

Mỗi người nên tầm soát ung thư theo khuyến cáo của bác sĩ để phát hiện sớm, nâng cao hiệu quả điều trị. Cụ thể, phụ nữ từ 40 tuổi nên tầm soát ung thư vú định kỳ; từ 25 tuổi nên tầm soát ung thư cổ tử cung; từ 45 tuổi cần tầm soát ung thư đại trực tràng. Nam giới trên 50 tuổi nên tầm soát ung thư tuyến tiền liệt.

Người bệnh nhiễm virus viêm gan B, C được khuyến cáo siêu âm gan, xét nghiệm AFP định kỳ để phát hiện sớm ung thư gan. Người trong nhóm nguy cơ cao (tiền sử gia đình có người mắc ung thư, mắc bệnh nền làm tăng nguy cơ mắc ung thư…) có thể tầm soát ung thư định kỳ sớm hơn theo chỉ định của bác sĩ.

Bảo Trâm