Quy định mới về việc ô tô chở trẻ em bắt buộc phải trang bị ghế riêng đang tạo ra nhiều cuộc thảo luận sôi nổi trong những ngày gần đây.
Dù ghế an toàn trẻ em vốn đã phổ biến tại nhiều quốc gia và thậm chí có mặt tại Việt Nam từ nhiều năm trước, nhưng chỉ khi quy định xử phạt được áp dụng, sự quan tâm của thị trường mới tăng lên đột biến. Điều này dẫn tới một loạt câu hỏi về chất lượng, nguồn gốc và đặc biệt là sự xuất hiện của các loại ghế trẻ em giá rẻ đang được rao bán tràn lan trên các nền tảng thương mại điện tử.
Diễn biến này khiến nhiều người liên tưởng tới thời điểm năm 2007, khi quy định bắt buộc đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy được áp dụng. Khi đó, thị trường ngay lập tức xuất hiện những chiếc “mũ bảo hiểm” chỉ vài nghìn đến vài chục nghìn đồng, được bày bán rộng rãi ở các quán nước hay vỉa hè. Chúng giúp người dân đối phó với quy định xử phạt, nhưng hầu hết không đạt chuẩn kỹ thuật, không mang lại bất kỳ giá trị bảo vệ thực sự nào.
Hiện tượng tương tự dường như đang lặp lại với ghế trẻ em. Chỉ cần vài thao tác tìm kiếm trên các sàn thương mại điện tử, người dùng có thể thấy hàng loạt mẫu ghế trẻ em giá từ 90.000 đến 150.000 đồng. Mức giá này rẻ hơn rất nhiều so với ghế đạt chuẩn an toàn thường dao động từ một đến vài triệu đồng. Với chi phí rẻ, thiết kế đơn giản và lời quảng cáo hấp dẫn, các sản phẩm này dễ dàng thu hút sự chú ý của phụ huynh, đặc biệt khi nhu cầu tăng mạnh để tránh mức phạt lên đến 1 triệu đồng.
Tuy nhiên, chính mức giá bất thường lại đặt ra dấu hỏi về chất lượng và khả năng bảo vệ trẻ nhỏ trong tình huống va chạm. Một ghế trẻ em đạt tiêu chuẩn an toàn thường phải trải qua nhiều bài thử nghiệm nghiêm ngặt như va chạm phía trước, va chạm bên hông, độ bền dây đai, khả năng hấp thụ xung lực… Những yêu cầu này khiến chi phí sản xuất cao và gần như không thể có sản phẩm đạt chuẩn với mức giá dưới 100.000 đồng.
Không ít chuyên gia an toàn giao thông cảnh báo việc sử dụng ghế giá rẻ không rõ tiêu chuẩn có thể tạo cảm giác an tâm giả tạo, trong khi thực tế thậm chí còn nguy hiểm hơn việc không dùng ghế. Trẻ nhỏ có thể bị tuột dây, văng khỏi ghế hoặc ghế bị bung, gãy khi xảy ra va chạm.
Ở góc độ quản lý, việc quy định xử phạt chỉ là bước đầu. Yêu cầu quan trọng hơn là xây dựng hệ thống tiêu chuẩn rõ ràng, kiểm soát chất lượng sản phẩm lưu hành trên thị trường, đồng thời có biện pháp xử lý các mặt hàng giả, hàng kém chất lượng đang được bán tràn lan. Nếu không, thị trường có nguy cơ trở thành “ma trận”, khiến phụ huynh dễ bị nhầm lẫn giữa sản phẩm đạt chuẩn và sản phẩm chỉ mang tính đối phó.
Về phía người tiêu dùng, việc trang bị ghế trẻ em không đơn thuần là để tránh bị phạt mà là bảo vệ an toàn cho con trẻ – nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất khi xảy ra tai nạn giao thông. Nhiều nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra rằng ghế trẻ em đạt chuẩn có thể giảm 70% nguy cơ tử vong và giảm 50% nguy cơ chấn thương nặng ở trẻ nhỏ trong va chạm xe hơi. Đó là những con số không thể thay thế bằng một chiếc ghế 99.000 đồng chỉ đáp ứng hình thức.
Tâm lý “đối phó cho đủ” vốn đã tồn tại từ lâu, nhưng khi liên quan đến an toàn của trẻ em, sự lựa chọn cần thận trọng hơn rất nhiều. Phụ huynh nên tìm hiểu kỹ thông tin, ưu tiên sản phẩm có chứng nhận an toàn quốc tế như ECE R44/04, ECE R129 (i-Size) hoặc các tiêu chuẩn tương đương. Đồng thời, các cửa hàng, đại lý chính hãng cũng cần đóng vai trò cung cấp thông tin minh bạch để giúp người dùng đưa ra quyết định đúng đắn.
Trong bối cảnh quy định mới vừa có hiệu lực, thị trường ghế trẻ em chắc chắn sẽ còn nhiều biến động. Nhưng để tránh lặp lại “kịch bản mũ bảo hiểm rởm năm 2007”, việc siết chặt quản lý và nâng cao nhận thức của người dùng mới là yếu tố quyết định. Đối với phụ huynh, an toàn của trẻ không thể phó mặc vào những sản phẩm giá rẻ không rõ nguồn gốc, dù chúng có thể giúp tạm thời tránh được khoản phạt 1 triệu đồng.
TH (Tuoitrethudo)
Ảnh minh họa
