Suy tuyến thượng thận do thuốc xương khớp ‘gia truyền’

Bà Mơ cho biết thuốc được cháu đi làm xa gửi về, nhiều người làng cùng mua uống. Loại thuốc này được quảng cáo là thuốc “gia truyền”, dạng viên tễ bọc trong túi nylon kèm mẩu giấy nhỏ hướng dẫn liều dùng và số điện thoại, không ghi giấy phép được cấp. Mỗi khi đau lưng, tê bì hai chân, bà uống 20 viên theo hướng dẫn, hết đau bà giảm liều xuống một nửa, vẫn đau thì tăng liều gấp đôi. Gần đây bà đau lưng nặng không đi lại được, không ngủ được.

PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa, Trưởng khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, chẩn đoán bà Mơ bị thoái hóa cột sống, xẹp mới đốt sống L5, thoát vị nhiều đĩa đệm, loãng xương kèm suy tuyến thượng thận do thuốc.

PGS Hoa giải thích suy tuyến thượng thận do thuốc là hậu quả thường gặp khi người bệnh cơ xương khớp lạm dụng các loại thuốc “gia truyền” không rõ nguồn gốc, không được cấp phép, có thành phần không rõ ràng và thường được trộn thêm corticosteroid ngoại sinh.

Corticosteroid vốn là một hormone steroid ở dạng nội sinh, được vỏ thượng thận của cơ thể người tiết ra tự nhiên để điều tiết các quá trình sinh lý như phản ứng với căng thẳng, đáp ứng miễn dịch, điều hòa viêm… Corticosteroid ngoại sinh là các hormone steroid được con người tổng hợp thành thuốc, đưa vào cơ thể bằng đường uống, tiêm, xịt, nhỏ niêm mạc hoặc bôi ngoài da.

Corticosteroid có tác dụng ức chế miễn dịch, giảm viêm và giảm đau nhanh nên được sử dụng để điều trị bệnh cơ xương khớp, nhưng cần được bác sĩ kê đơn, điều chỉnh liều theo từng tình trạng và giai đoạn bệnh cụ thể. “Bệnh nhân uống thuốc ‘gia truyền’ nhiều corticosteroid ngoại sinh khiến tuyến thượng thận giảm tiết corticosteroid nội sinh, lâu dần tự suy yếu và mất chức năng”, PGS Hoa nói.

Suy tuyến thượng thận do lạm dụng thuốc chứa corticosteroid thường có triệu chứng béo vùng trung tâm, tích tụ mỡ quanh mặt, cổ, bụng và ngực, khuôn mặt tròn, đỏ, trong khi cơ ở chân tay teo, xuất hiện vết rạn da, dễ bầm tím, còn gọi là hội chứng Cushing. Bệnh nhân cũng gặp cảm giác mệt mỏi, chán ăn, tăng huyết áp và đường huyết, thay đổi tính cách, cáu kỉnh hoặc yếu đuối bất thường.

Nếu suy tuyến thượng thận cấp, người bệnh có thể gặp nhiều biến chứng nguy hiểm như tụt huyết áp, trụy tim mạch, rối loạn điện giải gây hôn mê, tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Bác sĩ điều trị nội khoa cho bà Mơ trước khi phẫu thuật bơm xi măng sinh học, kết hợp nội soi giải nén ống sống thắt lưng. Sau hai ngày, bà có thể tập đi lại, nhưng phải theo dõi điều trị suy tuyến thượng thận kéo dài.

PGS Hoa khuyến cáo người mắc bệnh xương khớp không nên tự ý mua hoặc mách nhau sử dụng các loại thuốc “gia truyền” trôi nổi, không rõ nguồn gốc. Người bệnh nên đi khám đúng lịch hẹn, tuân thủ đơn thuốc điều trị được bác sĩ tại bệnh viện chỉ định. Nếu có nhu cầu đổi thuốc, uống thêm thuốc hoặc thực phẩm chức năng cần tham khảo ý kiến bác sĩ. Nhiều loại thuốc xương khớp có thành phần tương tác hoặc tương kỵ với nhau, cần được tính toán liều lượng cẩn thận, phù hợp với tình trạng của người bệnh.

Thanh Long

*Tên người bệnh đã được thay đổi