Trong kho tàng truyện dân gian có ‘Sự tích cây thì là’ được nhiều người yêu thích:
Ngày xưa, cây cối trên Trái đất chưa có tên. Trời gọi các cây lên để đặt tên cho từng loại. Một cây nhỏ xíu, thân mảnh như que hương, lá li ti, đến xin tên. Trời hỏi:
– Cây bé xíu này có ích gì?
– Thưa Trời, con giúp món riêu cá, chả mực thêm ngon.
– Ừ, vậy ta sẽ nghĩ cho một cái tên. Cái tên của ngươi thì… là…
Cây nhỏ vội chạy đi khoe: “Trời đặt tên cho tôi là cây Thì Là!”.
Loại cây này tới nay được người dân Việt Nam dùng khi chế biến các món canh cá, chả cá, chả mực. Ngoài ra, thì là còn có nhiều công dụng với sức khỏe.
Giá trị dinh dưỡng
Thì là thường được dùng với lượng nhỏ trong nấu ăn nên giá trị dinh dưỡng trong mỗi khẩu phần không lớn. Năm nhánh thì là tươi chứa dưới 1 calo, gần như không có chất béo, carbohydrate, chất xơ hay protein, chỉ 0,61mg natri.
Tuy nhiên, 30g thì là tươi có thể cung cấp khoảng 7,56mg vitamin C (8% nhu cầu hằng ngày), tăng cường miễn dịch, làm lành vết thương, duy trì làn da, xương và mô liên kết khỏe mạnh. Điểm nổi bật nhất của thì là nằm ở hàm lượng chất chống oxy hóa tự nhiên, đặc biệt là flavonoid.
Chống viêm và chống oxy hóa
Thì là có tác dụng kháng viêm và chống oxy hóa mạnh nhờ chứa flavonoid – các sắc tố tự nhiên có trong nhiều loại rau củ, trái cây, trà. Flavonoid đã được chứng minh có khả năng chống ung thư, kháng virus, bảo vệ não và tăng cường miễn dịch.
Giảm cholesterol
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, bệnh tim là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở Mỹ, trong đó cholesterol cao là yếu tố nguy cơ chính. Nghiên cứu cho thấy việc bổ sung thì là có thể làm giảm cholesterol toàn phần và cholesterol LDL (xấu) – loại cholesterol gây tích tụ mảng bám trong động mạch, làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.
Hỗ trợ kiểm soát tiểu đường
Khoảng 11,3% người trưởng thành ở Mỹ mắc bệnh tiểu đường, hơn một phần ba bị tiền tiểu đường. Tiểu đường mạn tính làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ, bệnh tim, tổn thương thận và suy giảm miễn dịch. Thì là có thể giúp giảm đường huyết và hạn chế biến chứng nhờ tác dụng chống oxy hóa và khả năng điều hòa gene liên quan đến kiểm soát đường và chất béo trong máu. Trong một nghiên cứu nhỏ với 42 bệnh nhân tiểu đường tuýp 2, việc dùng 3g bột thì là mỗi ngày giúp giảm insulin, cholesterol toàn phần và LDL, đồng thời tăng HDL (tốt) – loại cholesterol giúp loại bỏ LDL khỏi mạch máu.
Giảm đau bụng kinh
Nhiều người có kinh nguyệt bị đau bụng kinh, trong đó 2-29% bị đau nặng. Một số nghiên cứu cho thấy bột thì là có hiệu quả tương đương thuốc kháng viêm không steroid trong việc giảm đau nhờ khả năng ngăn cơ thể sản sinh chất gây viêm. Tuy nhiên, vẫn cần thêm bằng chứng để khẳng định hiệu quả này.
Lưu ý khi sử dụng
Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), thì là an toàn khi dùng làm thực phẩm, nhưng nên tránh dùng dạng thuốc trong thai kỳ. Một số người có thể bị dị ứng da khi tiếp xúc trực tiếp với thì là tươi. Chiết xuất thì là có thể tương tác với thuốc trị tiểu đường, thảo mộc hạ đường huyết hoặc thuốc lithium, gây ra tác dụng phụ.
Dùng liều cao có thể làm giảm hormone tuyến giáp khiến tình trạng suy giáp nặng hơn, vì vậy nên ngừng sử dụng ít nhất hai tuần trước phẫu thuật. Những rủi ro này không áp dụng với lượng nhỏ thì là dùng trong nấu ăn.
Các bác sĩ tim mạch cho biết, chỉ cần bổ sung một món ăn nhẹ giàu chất xơ vào buổi chiều có thể giúp giảm mỡ máu, ổn định đường huyết và giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Sử dụng nước dùng thanh, nhiều rau củ, thịt cá ít béo… sẽ giúp bạn ăn lẩu vừa ngon miệng vừa an toàn với sức khỏe.
Nước dừa chứa đường tự nhiên, vitamin và các chất điện giải như natri và kali, uống đều đặn có thể cải thiện sức khỏe của bạn.
